Η ακμή θεωρείται ότι αφορά τους εφήβους, αλλά στην πραγματικότητα μπορεί να συνεχιστεί και στην ενήλικη ζωή ή ακόμα και να εμφανιστεί για πρώτη φορά τότε. Το ότι η ακμή «περνάει» με την ηλικία είναι, στην πραγματικότητα, ένας δερματολογικός μύθος. Η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο περίπλοκη, αφού δεν υπάρχει μόνο ένα είδος ακμής και κατ’ επέκταση ούτε μια θεραπεία. Κάθε δέρμα είναι μοναδικό και μια θεραπεία κατάλληλο για κάποιον μπορεί να κριθεί ακατάλληλη για κάποιον άλλο.
Ακμή – Τι είναι;
H κοινή ακμή (Acne Vulgaris) είναι νόσος η οποία χαρακτηρίζεται από φλεγμονή των σμηγματογόνων αδένων. Εντοπίζεται στα μέρη του σώματος όπου οι σμηγματογόνοι αδένες είναι περισσότεροι (πρόσωπο, στήθος, πλάτη). Οι σμηγματογόνοι αδένες βρίσκονται γύρω από τους θύλακες των τριχών στο δέρμα και παράγουν το σμήγμα, το οποίο, φυσιολογικά, εκκρίνεται στην επιφάνεια του δέρματος μέσα από το θύλακα της τρίχας.
Η ακμή παρουσιάζεται όταν εμποδίζεται η φυσιολογική δίοδος του σμήγματος προς την επιφάνεια και το σμήγμα συσσωρεύεται στον αδένα. Η συσσώρευση τελικά σπάζει το τοίχωμα του θύλακα της τρίχας και σχηματίζει μια φλεγμαίνουσα κύστη κάτω από το δέρμα.
Οι βλάβες της ακμής μπορεί να είναι φλεγμονώδεις ή μη. Στις μη- φλεγμονώδεις βλάβες συγκαταλλέγονται οι φαγέσωρες (ανοιχτοί- μαύρα στίγματα, κλειστοί- λευκά στίγματα). Οι φλεγμονώδεις βλάβες μπορεί να είναι βλατίδες (μικρά κοκκινωπά σπυράκια), φλυκταινίδια (σπυράκια με πύον), οζίδια και κύστες. Τα δύο τελευταία ευθύνονται συνήθως για τις ουλές που σχηματίζονται στην επιφάνεια του δέρματος.
Τύποι ακμής:
Οι πιο κοινοί τύποι ακμής, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, είναι τα λευκά στίγματα, τα μαύρα στίγματα, οι βλατίδες, οι φλύκταινες, τα οζίδια και οι κύστες. Αυτοί οι τύποι στη συνέχεια σχηματίζουν τις δυο μεγάλες κατηγορίες στις οποίες διακρίνεται η ακμή: φαγεσωρική (λευκά και μαύρα στίγματα) και φλεγμονώδης (βλατίδες, φλύκταινες, οζίδια, κύστες). Και οι δυο τύποι έχουν κοινές αιτίες εμφάνισης: βακτήρια, υπερπαραγωγή σμήγματος, ορμονικές αλλαγές, φραγμένοι πόροι.
Αντιμετώπιση ακμής:
Υπάρχουν πάρα πολλά σκευάσματα στην αγορά που στοχεύουν την ακμή. Ωστόσο, όταν η χρήση τους δε γίνεται σωστά ή όταν χρησιμοποιούνται προϊόντα ευρείας κατανάλωσης, τα οποία δεν έχει συστήσει δερματολόγος, μπορεί να επιδεινωθεί η κατάσταση.
Τοπικές θεραπείες:
Η μέτρια προς σοβαρή φλεγμονώδης ακμή απαιτεί τη συνταγογράφηση τοπικών θεραπειών, όπως:
• Ρετινοειδή: Αδαπαλένη, ισοτρετινοΐνη, τρετινοΐνη. Τα ρετινοειδή είναι παράγωγα της βιατμίνης Α και υπάρχουν πολλές μελέτες που αναδεικνύουν την αποτελεσματικότητα τους σε θεραπείες ακμής.
• Αντιβιοτικά: κλινδαμιυκίνη, ερυθρομυκίνη
• Αζελαϊκό οξύ: Εντοπίζεται σε καθαριστικά και κρέμες. Διαθέτει αντιβακτηριακές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
• Υπεροξείδιο του βενοζϋλίου: Το βρίσκουμε σε γέλες και λοσιόν σε συγκεντρώσεις 2,5%- 10%. Έρευνες έδειξαν ότι είναι αποτελεσματικότερο από το σαλικυλικό οξύ, ωστόσο μπορεί να προκαλέσει ξηρότητα και ερεθισμό. Συμβάλλει στην απόφραξη των πόρων και στη μείωση των στιγμάτων.
• Κορτικοστεροειδή: Η χρήση τοπικών κορτικοστεροειδών μπορεί να χρησιμοποιηθεί για σοβαρά περιστατικά φλεγμονώδους ακμής, αλλά θα πρέπει να είναι μέρος μιας βραχυπρόθεσμης θεραπείας.
• Υπεροξείδιο του υδρογόνου
• Νιασιναμίδη: Μια συμπυκνωμένη μορφή της βιταμίνης Β3, η οποία συμβάλλει στη μείωση της λιπαρότητας και της φλεγμονής, καταπραΰνοντας το δέρμα. Επίσης, βοηθά τον επιδερμικό φραγμό, μειώνει την ερυθρότητα και εξισορροπεί τα επίπεδα παραγωγής σμήγματος.
• Σαλικυλικό οξύ: Συμβάλλει στην απόφραξη των πόρων και στην αντιμετώπιση των στιγμάτων. Είναι πιο ήπιο σε σχέση με άλλα συστατικά, όπως το υπεροξείδιο του βεζοϋλίου. Το βρίσκουμε σε συγκεντρώσεις 0,005%- 5%.
• Θείο: Οι θεραπείες με θείο δεν είναι τόσο διαδεδομένες, λόγω της ιδιαίτερης μυρωδιάς που έχει το θείο.
• Γλυκολικό οξύ: Συμβάλλει στην απολέπιση, η οποία με τη σειρά της συμβάλλει στην ανανέωση της επιδερμίδας.
Θεραπείες per os, δηλαδή δια του στόματος
Τα αντιβιοτικά δια του στόματος μπορεί να χορηγηθούν σε περιστατικά φλεγμονώδους ακμής. Οι πιο κοινές είναι: μακρολίδες, ερυθρομυκίνη, κλινδαμυκίνη, αζιθρομυκίνη, τετρακυκλίνες, μινοκυκλίνη κα.
Η ισοτρετινοΐνη μπορεί να χορηγηθεί, επίσης, per os και συμβάλλει στη θεραπεία περιστατικών με μέτρια και σοβαρή ακμή.
Αλλαγές στο lifestyle σου, παράλληλα με τη θεραπεία ακμής
Skin care
Η πιο σημαντική αλλαγή του τρόπου ζωής που μπορούν να κάνουν οι ασθενείς με ακμή είναι να εντάξουν στην καθημερινότητα τους μια ρουτίνα περιποίησης, προσαρμοσμένη στις ανάγκες του δέρματος τους. Συμβουλευτείτε το δερματολόγο σας και καταστρώστε μαζί του ένα σχέδιο για την αποτελεσματικότερη ρουτίνα περιποίησης, η οποία θα βοηθήσει επικουρικά τη φαρμακευτική θεραπεία.
Διατροφή
Μελέτες έχουν δείξει ότι η διατροφή συνδέεται ποικιλοτρόπως με την ακμή. Τα φαγητά υψηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη επιδεινώνουν τις εξάρσεις ακμής. Τα γαλακτοκομικά, από την άλλη, δε φαίνεται να επηρεάζουν τόσο έντονα, ωστόσο το αγελαδινό γάλα μπορεί να επιδεινώσει την ακμή1.
Ψυχική Υγεία
Τα τελευταία χρόνια προκύπτουν όλο και περισσότερες μελέτες που δείχνουν την επίδραση της ψυχικής υγείας στην εμφάνιση ακμής. Μια ολιστική προσέγγιση στη θεραπεία της ακμής θα συμπεριλάμβανε και τη συνεργασία με επαγγελματίες ψυχικής υγείας, καθώς θεωρείται σημάδι έντονου στρες.
Take home message: Η ακμή είναι μια εξαιρετικά συνηθισμένη νόσος με πολύπλοκες αιτίες και σύνθετους τρόπους θεραπείας. Τα καλά νέα είναι, όμως, ότι αντιμετωπίζεται και η συστηματική περιποίηση του δέρματος, η τήρηση της αγωγής και οι τακτικές επισκέψεις στο δερματολόγο είναι όλα εκείνα που συνεργικά επαναφέρουν την υγεία του δέρματος.